ملائک التحفه؛ بررسی فرشته‌نگاری در نسخ چاپ سنگی کتاب تحفة المجالس
نویسنده
چکیده مقاله:
چاپ سنگی، زاده گسترش سواد و نیاز به منابع خواندنی ارزان‌قیمت و همه‌گیر است و تصاویر کتاب‌های چاپ سنگی، به عنوان جلوه‌گاه هنر مردمی، ابعاد اجتماعی را به هنر می‌افزایند. در راستای بررسی این آثار ارزشمند، پژوهش پیش رو بر آن است، تا دریابد که در تصاویر نسخ چاپ سنگی کتاب تحفة المجالس، آیا فرشتگان حاضر در موقعیتی واحد، با سیمایی واحد تصویر شده‌اند؟ جهت بررسی این مساله، دو سویه موقعیت واحد، یعنی حضور در معجزهای واحد و نیز ایفای نقشی واحد، مورد مطالعه قرار خواهد گرفت؛ بستر این مطالعه، نسخه‌های چاپ سنگی کتاب تحفة المجالس محفوظ در کتابخانه‌های تهران خواهد بود. جهت بررسی پرسش مذکور، شیوه توصیفی- تحلیلی به کار گرفته شده، و این پژوهش، با استفاده از منابع کتابخانه‌ای تدوین شده است. در این جستار، از پی یک مقدمه و توضیحی کوتاه پیرامون مفهوم فرشته، کتاب‌شناسی نسخه‌های چاپ سنگی کتاب تحفة المجالس گردآوری شده از کتابخانه‌های تهران می‌آید و بیست و دو کتاب چاپ سنگی معرفی می‌شود که از آن میان، هشت تحفة المجالس مصور هستند. سپس، با مرور جدول فرشته‌نگاری نسخ مذکور، تقسیم‌بندی انواع فرشتگان حاضر در این نسخ، در چهار گروه اصلی ارائه می‌شود و دستِ آخر ،با مطالعه بصری فرشتگان آمده در تصویرسازی مجلس بدرقه فاطمه(س) و نیز باشندگانی که در نقش فرشته نجات‌بخش (مَلِکِ ناجی) به تصویر کشیده شده‌اند، در‌می‌یابیم که، فرشتگان به تصویر کشیده شده در تصویرسازی معجزهای واحد، انواعی متفاوت و متنوع دارند و ایفای نقشی واحد، الزاما منجر به هم‌سانی یا تشابه فرشتگان ایفاگر آن نقش نمی‌شود.
منابع مشابه
بررسی مضامین شیعی در تصاویر کتاب چاپ سنگی طوفان البکاء
ظهور مضامیـن شیعـی درآثار هنـری که پیش از رسمـی‌شدن مذهب تشیـع در ایران آغاز شده بـود، در دوران صفویان به رشد فزاینده‌ای رسید وتا دوران قاجار تداوم یافت. اما ورود صنعت چاپ به ایران عرصه‌های جدیدی را بر روی هنرمندان گشود. تعداد زیادی از کتب چاپی دورة قاجار که موضوعات دینی داشتند دراین دوره منتشر شد؛ یکی از‌این‌ها کتاب مصور طوفان البکاء است که به شرح مصائب اهل بیت پرداخته است که به سبب استقبال فر...
متن کاملبررسی مضامین شیعی در تصاویر کتاب چاپ سنگی طوفان البکاء
ظهور مضامیـن شیعـی درآثار هنـری که پیش از رسمـی‌شدن مذهب تشیـع در ایران آغاز شده بـود، در دوران صفویان به رشد فزاینده‌ای رسید وتا دوران قاجار تداوم یافت. اما ورود صنعت چاپ به ایران عرصه‌های جدیدی را بر روی هنرمندان گشود. تعداد زیادی از کتب چاپی دورة قاجار که موضوعات دینی داشتند دراین دوره منتشر شد؛ یکی از‌این‌ها کتاب مصور طوفان البکاء است که به شرح مصائب اهل بیت پرداخته است که به سبب استقبال فر...
متن کاملبررسی تصاویر چاپ سنگی در کتاب صدپند
با پیدایش چاپ¬سنگی در ایران، روند چاپ و نشر کتاب بیش از گذشته مورد توجّه و عنایت همگان قرار می¬گیرد و مروجّان فرهنگ و هنر ایرانی به تولید و عرضه¬ی کتاب، و تصویرسازان ایرانی به مایش تصاویر مرتبط با متن همت گماردند. کتاب صدپند یکی از آن جمله کتاب¬های تصویرسازی شده در زمانه¬ی قاجار است که در عین حال تا کنون مغفول مانده و کمتر توجّهی به آن شده است؛ لذا هدف از نگارش این پایان¬نامه بررسی و مطالعه بر روی...
15 صفحه اولبازشناسی رقم نقاش در نسخ چاپ سنگی دورة قاجار مطالعة تطبیقی نسخة چاپ سنگی نوش‌آفرین گوهرتاج محفوظ در کتابخانة آستان قدس رضوی و آثار میرزا نصراله
در نسخ مصور چاپ سنگی- اگر نسخه افتادگی نداشته باشد- نام و رقم کاتب در صفحة اول یا آخر آمده است. این در حالی است که در بسیاری از این نسخ، نام هنرمند تصاویر ذکر نشده است. نمونه‌ای از این مورد، نسخه‌‌‌‌ای از داستان عامیانة فارسی است به‌نام نوش‌آفرین گوهرتاج که با تاریخ کتابت 1308 ﻫ.ق. در کتابخانة آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود و یازده تصویر ماهرانه اما بی‌رقم دارد. در این پژوهش با هدف بازشناسی...
متن کاملبررسی کتاب های چاپ سنگی مصور دوره قاجار
با انتشارات کتاب های چاپ سنگی در دوران قاجار زندگی دوباره مصور سازی کتب ایرانی آغاز گردید. علی رغم این که مصور سازی کتاب های چاپ سنگی از نظر کیفیت تفاوت های قابل توجهی بانگارگری قدیم ایران داشت اما با ادامه یافتن برخی سنت های کتاب آرایی و تاثیرپذیرفتن از هنر عامیانه و تاثیر متقابل بر آن برخی سنت های کتاب آرایی ایران در شکل و محتوایی متفاوت مجدداً احیا شد. هدف مقاله حاضر معرفی ویژگیهای ساختاری ک...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 10 شماره 3
صفحات 79- 87
تاریخ انتشار 2019-02-20
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023